Publicatie Effect van blootstelling aan radiofrequente velden op het risico op kanker bij de algemene en de beroepsbevolking: een systematische review van observationele studies bij de mens – deel I: meest onderzochte effecten

In deze studie hebben de onderzoekers de kwaliteit en het betrouwbaarheidsniveau van de hoeveelheid wetenschappelijk bewijs uit observationele studies bij de mens bestudeerd om een mogelijk causaal verband te beoordelen tussen de blootstelling aan elektromagnetische velden van radiofrequenties (RF-EMV) en het risico op de ontwikkeling van neoplasma. Dit laatste is het gevolg van de snelle en ongecontroleerde groei van cellen die leidt tot de vorming van kwaadaardige of goedaardige tumoren. De onderzoekers richtten hun onderzoek op de algemene en beroepsbevolking.

De onderzoekers bestudeerden de literatuur in verschillende databanken op basis van criteria zoals het type studie, het type blootstelling, het type neoplasma, enz. Vervolgens hebben ze de gegevens uit deze artikelen gehaald en geanalyseerd. Zij beoordeelden ook het betrouwbaarheidsniveau van de resultaten, waarbij een laag niveau werd toegewezen in geval van studiebeperking (bijv. een studieprotocol van lage kwaliteit, risico op bias – d.w.z. onbewuste vooringenomenheid), inconsistentie van resultaten, onnauwkeurigheid, enz.

In totaal identificeerden de onderzoekers 5102 documenten. Na controle van de inclusiecriteria hebben zij 63 artikelen geselecteerd uit 22 landen die tussen 1994 en 2022 gepubliceerd zijn. In de artikelen wordt melding gemaakt van epidemiologisch onderzoek naar de follow-up van de bevolking (casuscontrole, cohort, enz.).

In het algemeen toonden de resultaten aan dat blootstelling aan RF-EMV van mobiele telefoons ter hoogte van het hoofd niet kon gelinkt worden met een verhoogd risico op glioom en meningioom (2 types van hersenstumoren), akoestisch neuroom (een goedaardige gezwel dat ontstaat op de zenuw die het oor met de hersenen verbindt), hypofysetumoren (een gezwel in de klier aan de basis van de hersenen die hormonen afscheidt), speekselkliertumoren of hersentumoren bij kinderen. De onderzoekers vonden ook geen verband tussen radio-/tv- of mobiele-telefonieantennes en de ontwikkeling van leukemie of hersentumoren bij kinderen. Bij beroepsmatige blootstelling was het risico op glioom niet significant verhoogd. Er werden geen verschillen waargenomen tussen de verschillende in model gebrachte blootstellingsniveaus. Deze resultaten zijn gebaseerd op gegevens met een matige of lage betrouwbaarheid.

De onderzoekers benadrukken dat de resultaten met betrekking tot de blootstelling aan radio-/tv- of mobiele-telefonieantennes met voorzichtigheid moeten worden bestudeerd, aangezien zij gebaseerd zijn op een klein aantal studies. Dit geldt ook voor de studies naar beroepsmatige blootstelling en de gliomen of hersenkankers als gevolg van de verschillen tussen de blootstellingsbronnen en de parameters die in de beschikbare studies in aanmerking worden genomen. Zij vermelden ook andere beperkingen met betrekking tot de in hun beoordeling opgenomen studies, waaronder onnauwkeurigheden in de typering van de blootstelling als gevolg van de retrospectieve en zelf-gerapporteerde beoordeling en de aanwezigheid van mogelijke afwijkingen bij de selectie.

Conclusie, deze studie is van goede kwaliteit en presenteert de stand van de huidige wetenschappelijke kennis over neoplasma en de blootstelling aan RF-EMV in observationele studies bij de mens.